Hoogleraar Bert Steenbergen van de Radboud Universiteit in Nijmegen doet onderzoek naar hoe je mensen ertoe kan zetten, om blijvend meer te bewegen in hun leven. We weten uit cijfers van het CBS en RIVM dat de Nederlanders lichamelijk steeds inactiever worden, en dat enkele gezondheidsklachten direct te relateren zijn aan ongezonde leefwijzen en gebrek aan beweging. Toch blijkt het moeilijk om mensen blijvend meer in beweging te krijgen.
Steenbergen zegt dat het vooral mis gaat op bepaalde sleutelmomenten in het leven, momenten waar grote veranderingen plaatsvinden in de leefomstandigheden van mensen. Denk daarbij aan de overgang van de middelbare school naar de studietijd, of het werkende leven, of na de komst van kinderen, of op oudere leeftijd na een val of letsel of het verlies van een partner.
Het helpt niet om steeds te benadrukken dat voldoende bewegen belangrijk is voor de gezondheid, de meeste mensen weten dat wel. De sleutel ligt in het organiseren van een leven met beweging, om die nieuwe situatie heen, die past bij de persoon waar het om gaat. De onderzoeksgroep van Steenbergen onderzocht in een groot NWA onderzoek (i.e. Nederlandse Wetenschapsagenda), hoe je mensen bij grote transities in het leven aan het bewegen kan houden door het sociale omveld te activeren rondom die persoon (De Transition Into Active Living (NWO Projects - TRIAL en Radboud University -Transitions into active living). Het project werd afgelopen maart afgerond.
Binnen dit project werd er samengewerkt met veertien partijen. Onder andere de GGD's, gemeente Nijmegen, de voetbal- en hockeybond (KNVB en KNHB resp.) en enkele grote fitness organisaties waren betrokken. Het onderzoek richtte zich op netwerkanalyses, omdat het onderzoek veronderstelde dat het sociale netwerk rondom mensen een cruciale rol speelt in het beklijven van gedragsveranderingen. Ook eerder onderzoek lijkt hierop te wijzen (Wang 2023).
Essentieel onderdeel van het project was dat sportorganisaties zelf programma’s gingen opzetten die ervoor zorgden dat mensen in beweging blijven. De sociale factor die samen bewegen met zich meebrengt werd daarbij ingezet als een motiverende factor.
De aanpak in Nijmegen is verder bijzonder doordat er samen met de deelnemers gekeken wordt naar waar hun behoeftes liggen. Het bewegen moet aansluiten bij de leefwereld van mensen. Pas als mensen het leuk vinden en er dus een sociale component is, kan bewegen duurzaam verenigd worden met het dagelijkse leven. Het uiteindelijke doel van het project is om tot interventies te komen die gezond beweeggedrag duurzaam ondersteunen.
Eerste resultaten van het project lieten zien dat bijvoorbeeld voor jongeren sociale ondersteuning van teamgenoten en coaches als ook materiële ondersteuning cruciaal is voor deelname aan sport (Spruijtenburg 2025). Het project onderzocht verschillende leeftijdsgroepen, en in de nabije toekomst zullen ook daarvan de resultaten gepubliceerd worden.
Uiteindelijk laat TRIAL zien dat duurzaam bewegen begint bij plezier en sociale verbondenheid. Samen sporten, samen ontdekken en samen volhouden maken het verschil - of dat nu in de sportschool, op het sportveld of tijdens een gezamenlijke fietstocht is.