In bed fietsen op de intensive care en medium care
Als je levensbedreigend ziek wordt, dan heb je geen keuze, je moet opgenomen worden in het ziekenhuis en hebt intensieve zorg nodig. Daarvoor zijn er de intensive care (IC) en medium care afdeling (MC). Op een IC worden patiënten opgenomen waarbij één of meer vitale functies bedreigd zijn. Vitale functies zijn ademhaling, circulatie (hartslag en bloedsomloop), temperatuurregulatie en bewustzijn. Kortom, lichaamsfuncties die je nodig hebt om te kunnen overleven.
Bewegen op de intensive care
Als mensen op de IC belanden, dan zijn ze echt heel erg ziek. Je verwacht in deze situatie eigenlijk niet dat bewegen ook een belangrijke rol speelt in het herstel. Toch is dit het geval. Door langdurige bedlegerigheid kunnen secundaire problemen ontstaan zoals spierafname, botontkalking, problemen met de bloedsomloop (bv. bloeddrukwisselingen en verhoogd risico op embolieën), problemen met de ademhaling (bv. longontsteking of verminderde longcapaciteit), obstipatie en het optreden van doorligwonden (NGF-Standpunt Beweegziekenhuizen, 2022). Mensen kunnen zich erg verloren en hulpeloos voelen, wat (heel begrijpelijk) het gemoed niet ten goede komt. Door minder bewegen ligt somberheid en depressie op de loer. Bewegen zorgt voor een mentale oppepper en het ondersteunt het gevoel van zelfredzaamheid bij patiënten. Om deze secundaire effecten te beperken en patiënten een zo groot mogelijke kans te geven op herstel, worden patiënten op de IC en MC, wanneer het voor de patiënt kan, al snel na opname in beweging gebracht.
De afdeling fysiotherapie en het zorgpersoneel spelen een sleutelrol in het in beweging brengen van patiënten op de IC en MC. Op deze manier kan de revalidatie van patiënten snel gestart worden. Zowel het voorkomen van secundaire effecten als het vroeg starten van de revalidatie dragen bij aan een verkorte opnameduur en zorgen voor betere herstelmogelijkheden voor de patiënten (Tipping 2017, Okada 2019). Wel onderstreept eerder onderzoek dat mobilisatie alleen mag plaatsvinden als de patiënten aan specifieke veiligheidsvoorwaarden voldoen (relatieve contra-indicaties) en daarom zijn er richtlijnen opgesteld en moet een beweegplan met de intensivist afgestemd worden (Sommers 2015).
Bed fietsen
Een van de manieren van mobilisatie die veilig blijkt en goed aanvaard wordt door patiënten is het in bed fietsen (Kho 2015, Nickels 2020). Met een speciale fiets die aan het voeteneind van het bed vastgemaakt kan worden, of een ligfiets die over het bed geschoven kan worden, kunnen mensen al liggend fietsen. Het komt de therapie ten goede als daarbij een aan de patiënt situatie aangepast fietsprotocol wordt opgesteld. Onder supervisie van de fysiotherapeut kunnen zelfs mensen die nog aan de beademing liggen veilig fietsen, zo blijkt uit een pilotstudie (Clinical trials.gov NCT02377830) van een grotere gerandomiseerde studie die momenteel uitgevoerd wordt in Canada, Australië en de VS (Clinicaltrails.gov NCT03471247, Kho 2023).
In combinatie met Fietslabyrint kan een bedfiets niet alleen fysieke activiteit ondersteunen, maar kan de fietssessie in bed ook een beleving worden om even niet bezig te zijn met ziek zijn, om weer in contact te staan met de buitenwereld, om te fietsen waar familie op vakantie geweest is of mooie plaatsen te ontdekken waar je naar toe zou kunnen na het herstel.
