Ouder worden: hoe zorg je dat je gelukkig blijft?

Dat gezond zijn goed voelt is geen nieuwe informatie. Maar toch is het voor velen een uitdaging om gezond te blijven, vooral op latere leeftijd. Wanneer we ouder worden, merken we dit vaak als eerst lichamelijk. Vaak voel je je mentaal nog jong, fit en klaar om het leven met beide handen beet te pakken. Maar wat als rennen voor de trein steeds vaker resulteert in buiten adem, met een steek in je zij en zere knieën, op een leeg perron aankomen? Opstaan van het toilet opeens een dagelijkse uitdaging is? Je nog midden op het zebrapad staat terwijl het stoplicht alweer op rood springt? Hoe ga je om met deze veranderingen?

Het is een gegeven dat ouder worden hand in hand gaat met het achteruitgaan van je lichaam, maar hoe je je hierbij voelt is aan jou. Over het algemeen vergelijken mensen hun huidige gezondheid met de tijd in hun leven dat ze het fitste waren; je persoonlijke piek op het gebied van gezondheid. Deze piek is vaak rond de 20 t/m 30 jaar. Als je als 50-jarige nog steeds hoopt het lichaam te hebben dat je op je 20ste had, dan kan dat pijnlijk zijn. Het loslaten van deze wens is de eerste stap naar een gelukkiger en gezonder leven. Ouder worden is leuk en bijzonder; daar mag je van genieten! Dat betekent alleen niet dat je het streven naar een gezondere versie van jezelf moet loslaten. Verbeteringen in je gezondheid, bijvoorbeeld door een dieet of beweging, verhoogt namelijk het levensgeluk. Of je nou je 20-jarige ik bereikt, of net ietsje daarnaast.

Een logische conclusie is dan dat diëten en bewegen leidt tot een betere gezondheid en daarmee dus geluk. Maar zo simpel is het niet. Uit een onderzoek met 240 ouderen in de leeftijdscategorie 66 tot 75 blijkt dat hun geluk voornamelijk afhangt van sociale contacten. Het onderzoek concludeert dat wanneer je op latere leeftijd geen sociale contacten, (betrokken) familie of vrienden meer hebt, dit directe impact op je gezondheid en geluk heeft. Door dit gebrek aan sociaal contact kan de motivatie om aan jezelf te werken ontbreken of verminderen. Het is haast een vicieuze cirkel: je moet gelukkig zijn (mede dankzij je sociale contacten), om motivatie te hebben om te bewegen, maar je hebt beweging nodig om je levensgeluk te verhogen.

Zo kom je eigenlijk uit op de volgende checklist om je levensgeluk als oudere te verhogen:

• Sociale contacten
• Beweging
• Gezondheid

Met deze checklist in het achterhoofd begon Fietslabyrint. (Oké, als je het verhaal van Ella over onze oprichting hebt gelezen, weet je dat dat niet helemaal klopt, maar wel bijna). Tijdens de ontwikkeling van Fietslabyrint keken we niet alleen naar hoe bewegen op een leukere manier kan, maar ook hoe bewegen het sociale contact zou kunnen bevorderen. We gingen voor twee vliegen in één klap en ontdekten dat Fietslabyrint een perfecte ijsbreker is (ook bij cliënten die liever niet teveel praten). Je start gemakkelijk een laagdrempelig gesprek over wat iemand op de fietsroutes ziet, misschien wel herkent of door simpelweg te vragen naar hun favoriete stad of dorp. Zo heb je als zorgmedewerker een makkelijke ingang waar de meeste mensen graag over vertellen. Ook mensen met dementie zijn vaak nog heel goed in staat om te praten over hun eigen verleden. Je kan Fietslabyrint in een openbare ruimte zetten waar veel andere bewoners langslopen en even meekijken, een babbeltje maken en weer verder gaan. Een gezamenlijke favoriete route of plaats onder het genot van een kopje koffie bespreken, maakt een normale dag toch net een stukje leuker. Het kan allemaal en blijkt al uit meerdere verhalen van onze klanten, lees bijvoorbeeld ons interview met psychomotorisch therapeut Johan Hilverts.

Naast het sociale aspect dat Fietslabyrint kan toevoegen voor ouderen, maakt Fietslabyrint bewegen toegankelijk en leuk. Zo fiets je vrolijk door je favoriete virtuele routes en profiteer je van de bijkomende gevolgen, zoals je fitter en gelukkiger voelen. Niet alleen wij hebben in de praktijk ontdekt dat dit zo werkt, maar ook anderen ontdekten dat virtuele innovaties een grote rol in het verhogen van de gezondheid en daarmee het levensgeluk spelen. Onderzoekers maakten twee groepen van dertig ouderen. Één groep deed zes weken lang, twee keer per week, mee aan een virtual reality sessie van 15 minuten. De andere groep niet. Na afloop bleek uit een ‘geluk-assessment’ en een test van hun fysieke gezondheid (die voor aanvang van het onderzoek en na afloop werden gedaan), dat de eerste groep op beide aspecten significant was gestegen ten opzichte van de groep zonder VR sessies. Het onderzoek concludeert dat de groep ouderen die meedeed aan de VR sessies significante verbetering toonde in kwaliteit van leven, levensgeluk en gezondheid.

Mariska Haazen, geriatriefysiotherapeut bij de Archipel zorggroep deed onderzoek naar Fietslabyrint. Hieruit bleek dat ouderen tussen de 75 en 82 jaar in een verzorgingshuis of aanleunwoning, bijna zes minuten langer fietsen door Fietslabyrint te gebruiken bij de bewegingstrainer. Daarnaast gaf de groep het onderdeel Plezier cijfers tussen de 7 en de 10, waar fietsen zonder Fietslabyrint cijfers tussen de 0 en de 8 kreeg (op een schaal van 0 tot 10).

Conclusie? Sociale contacten en beweging zijn heel belangrijk als je ouder wordt. Het is een lichamelijke verandering die impact maakt op vele aspecten, maar wij hopen dat het vooral een mooi proces mag zijn en dat Fietslabyrint hier iets in kan betekenen voor alle ouderen die moeite hebben met ouder worden, bewegen of sociale contacten leggen.

Dus, als we onze checklist voor het verhogen van levensgeluk erbij pakken:

• Sociale contacten? Check ✔
• Beweging? Check ✔
• Gezondheid? Check ✔

Ouder worden is soms ingewikkeld, maar ook erg leuk. Vooral als je het samen doet.