Wat doet het spelen van spelletjes met je hersenen?

De hersengebieden die bij deze complexe denkprocessen betrokken zijn, zijn veelal bekend geworden door MRI onderzoek (Ashlesh et al., 2020, Sinitsyn et al., 2020). Tijdens het spelen van een spel stuur je eigenlijk een hele hoop prikkels naar je brein, waardoor deze hard aan de slag moet. De prefrontale cortex, het hersengebied gelegen in het voorste gedeelte van je hoofd, reageert positief op deze prikkels, dit gedeelte heeft namelijk uitdaging nodig en wordt graag gestimuleerd door nieuwe problemen om op te lossen. Doordat de hersenen meer contactpunten krijgen en meer met elkaar communiceren (meer elektrische signalen tussen zenuwcellen in een netwerk) tijdens het spelen neemt de doorbloeding toe en houd je het brein actief. Allemaal redenen om meer spelletjes te spelen.

Tijdens het spelen van spelletjes is jouw brein hard op zoek naar een oplossing. Je hersenen kraken terwijl je zoekt naar het antwoord, waarvan je weet dat het elk moment tot je kan komen. Eigenlijk is dit het creatieve proces van problemen oplossen. ‘Aha!’. Je hebt het antwoord gevonden en het ‘Aha!’ moment bereikt! Altijd een goed en voldaan gevoel. Onderzoekers kijken ook naar wat er met de hersenen gebeurt wanneer je een ‘Aha!’ moment ervaart (Sarathy, 2018). Het blijkt dat creativiteit en inzichtelijk problemen oplossen anders is dan analytisch problemen oplossen, waarbij je stapsgewijs in logica naar het antwoord zoekt. Zo word je bij analytisch probleem oplossen beperkt door cognitieve belasting, wat zoveel betekent als ‘met hoe meer mentale processen je bezig bent, des te langzamer het oplossen van het probleem gaat’ (Stuyck et al., 2022). Terwijl je hier bij inzichtelijk probleem oplossen geen last van hebt. Het werd tot dusver gezien als een veelal intern proces dat in het brein zelf plaatsvindt met weinig invloed door informatie van buitenaf.

Problemen van alledag oplossen is net iets anders. Deze problemen kun je niet altijd analytisch oplossen omdat er vaak geen stappenplan voor is. Stel je voor dat je iets wilt losschroeven, maar je geen schroevendraaier hebt, een muntje gebruiken is dan een creatieve oplossing. Het is dus nodig om dit met inzicht en creativiteit aan te pakken. In het dagelijks leven lossen we vaak onbewust, maar ook bewust, veel problemen op. Meestal gaat dit allemaal tegelijk. Je hebt geen suiker meer voor je recept dus je gebruikt wat honing, je bent vergeten douchegel mee te nemen op vakantie dus je gebruikt shampoo om je mee te wassen, je oplader is kwijt dus je appt je buurman of je die van hem mag lenen en daarnaast denk je hard na over het vraagstuk wat op werk speelt. Dit soort problemen zijn vaak niet goed afgebakend en hebben vaker een open einde. Want de ene oplossing kan weer een ander probleem veroorzaken of werkt maar tijdelijk. Dit voegt een mate van onzekerheid toe, die jouw plan van aanpak mogelijk weer beïnvloedt. Tijdens het proces van het zoeken naar een oplossing ervaar je vaak tientallen micro-ontdekkingen, die samen leiden tot de oplossing.

Problemen oplossen in de “echte wereld” is een nogal rommelig proces dat een nauwe interactie tussen probleemoplossen, creativiteit en inzicht vergt. Zo is het oplossen van problemen tijdens spelletjes vaak iets fijner voor je brein, omdat hier minder onzekerheid bij komt (en meer plezier). Voor beide manier van probleemoplossen geldt wel dat er handvatten zijn om je hersenen te helpen. Zo kan je opeens een goed idee krijgen als je even wegloopt van het probleem of de puzzel (incubatie) of helpt het om je gedachten te verzetten en aan iets totaal anders te denken (onbewust denken). Dus loop je vast tijdens een spel? Laat je hersenen afleiden door een heel ander spel, een rondje te wandelen of te kletsen met een collega of begeleider. Inspiratie voor spellen nodig? Lees dan ons artikel voor de 5 leukste spellen om beweging onder ouderen te stimuleren.

Meer ontdekken?